Apuntes Galego 4º E.P.

NORMAS ORTOGRÁFICAS LIBRO DE  GALEGO

Tema 1

A sílaba é un grupo de sons que se pronuncia nun só golpe de voz.

Ex: morcego: mor-ce-go.

A sílaba que se pronuncia máis forte chámase sílaba tónica. As demais sílabas chámanse sílabas átonas.

Ex: morcego. –ce- é a sílaba tónica, mor- e –go son as sílabas átonas.

Tema 2

Un ditongo é a unión de  dúas vogais que se pronuncian na mesma sílaba.

Nun ditongo  pódense unir dúas vogais débiles:  i ,  u, ou unha  vogal débil (i, u) cunha  vogal forte (a, e, o).    Ex: miúdo,    froita,  avión,  Paula

As vogais a, e, o combinadas entre elas non forman ditongo.

Tema 3,4, 5 e 6

A sílaba tónica é a sílaba que se pronuncia con maior forza nunha palabra.

Segundo o lugar que ocupa a sílaba tónica, as palabras poden ser agudas, graves, esdrúxulas ou sobresdrúxulas.

• A sílaba tónica das palabras agudas é a última sílaba. Ex: explosión
• A sílaba tónica das palabras graves é a penúltima sílaba. Ex: maracas.
• A sílaba tónica das palabras esdrúxulas é a  antepenúltima sílaba.Ex:  bolígrafo.
• A sílaba tónica das palabras sobresdrúxulas é a anterior a antepenúltima sílaba. Ex: estúdatelo.

A sílaba tónica das palabras agudas é a última sílaba.

F As palabras agudas levan til (´) cando rematan en vogal, en –n, ou en –s.

Ex: parchís, acordeón, iglú, perdiz.

A sílaba tónica das palabras graves é a penúltima sílaba.

F As palabras graves levan til (´) cando rematan nunha consoante distinta de –n ou –s.

Ex: nenúfar,  cóndor, castañetas.

A sílaba tónica das palabras esdrúxulas é a antepenúltima sílaba.

F As palabras esdrúxulas levan sempre til. Ex: micrófono, plátano, termómetro.

A sílaba tónica das palabras sobresdrúxulas é a  antes da antepenúltima sílaba.

F As palabras sobresdrúxulas levan sempre til. Ex:págallelo, cómellelo.

Tema 7

Palabras con es- e ex_

Escríbense con es-:escavadora, espremedor, escada, escarola, estraño, estender, espiar, escusa, escaso, etc.

Escríbense con ex: extintor, extractor, excursionista, excelente, exterior, extremidades, explicar, etc.

Tema 8

 As preposicións a, de, con, en  e  por  únense coas formas do artigo o, a , os, as e dan lugar ás contraccións do artigo.

	O	A	OS	AS
A	Ao ( ó )	á	Aos (ós)	Ás
DE	Do	Da	dos	Das
CON	co	coa	cos	Coas
EN	No	na	nos	Nas
POR	polo	pola	polos	polas

Tema 9

Escríbense con b:

• Os verbos rematados en –buír e –bir agás vir, vivir, ouvir e servir.
• As formas verbais do pasado rematadas en –aba.
• Diante de r e l.
• As palabras que comezan por bu-, bur- e bus- agás vulto e vurullo.

Tema 10

Escríbense con v:

• Os adxectivos rematados en –avo/a, -ivo/a, -evo/a, -ovo, -ave, -ívoro/a. Ex: octavo, activo, trevo, novo, carnívoro, etc.
• Os verbos vir, vivir, servir e ouvir.
• Os verbos ver, mover e volver.
• Os verbos rematados en –servar. Ex: conservar, preservar, etc.
• O nome dos números. Ex: vinte, nove, etc.

Tema 11

Escríbense con h:

• As palabras que comezan por hemi-, hiper-, hipo-, hecto-. Ex: hemisferio, hipermercado, hipopótamo, hectogramo, etc. 
• As formas do verbo haber. Ex: houbo, había, hai, etc.

Tema 12

Empregamos a raia:

• Para sinalar as intervencións dos personaxes dun diálogo.
• Para separar as aclaracións do narrador das palabras do personaxe que fala.

Tema 13

As palabras homófonas son as que pronunciamos da mesma maneira, pero teñen ortografía e significado diferentes. Algunhas palabras homófonas son:

Baca: soporte do coche.

Rabo: cola.

Abanos: utensilio para dar aire.

Botar: lanzar, expulsar, tirar, por exemplo un balón.

Bela: fermosa.

Boa: serpe, de calidade excelente.

Ora: palabra que expresa dúas posibilidades.

Rebelou: sublevarse, opoñerse, enfrontarse.

Vaca: animal.

Ravo: planta.

Habanos: cigarros, puros.

Votar: expresar a opinión mediante un sistema de votos.

Vela: peza de tea que nos barcos recolle o barco para navegar.

Voa: do verbo voar.

Hora: cada unha das vinte e catro partes iguais en que se divide o día.

Revelou: descubrir algo oculto. Facer que unha imaxe impresa nunha placa fotográfica sexa visible.

Balor: mofo.

Bago: Cada un dos grans de que consta un acio de uvas.

Vate: profeta, poeta.

Ai: exclamación.

Valor: ten importancia ou utilidade. Coraxe, valentía.

Vago: folgazán.

Bate: pau de madeira que se utiliza no béisbol.

Hai: verbo haber.

Tema 14

• Usamos por que nas preguntas. Ex: Por que non quedas co libro?.
• Usamos porque nas respostas. Ex: Porque non me gusta.
• Usamos porqué se o podemos substituír po causa ou motivo. Ex: Ela explicoume o porqué da súa resposta.

Tema 15

Repaso das normas de acentuación, repasar a ortografía dos temas 3, 4, 5 e 6.

OUTRAS NORMAS ORTOGRÁFICAS IMPORTANTES

O punto

• Sinala a fin dunha oración.
• Hai tres tipos de punto: punto e seguido, punto e á parte e punto e final.

A coma

• Sinala unha pequena pausa na oración.
• Emprégase para separar os elementos dunha enumeración.
• Emprégase para facer unha aclaración dentro dunha oración.